گفتگو با فرخ نگهدار - بخش دوم
فرخ نگهدار، تحلیلگر و زندانی سیاسی پیش از انقلاب در دومین روز همنشینی با شما از اهمیت در نظر داشتن شکاف های موجود در حاکمیت می گوید. شنیدیم که نگهدار بر این باور است در انتخابات ریاست جمهوری بعدی نیز مردم به پای صندوق های رای خواهند رفت و انتخابات، باری دیگر فصل رونق جنبش سبز خواهد شد.
امروز در بخش پایانی این گفتگو، وی اشاره ای هم به رسانه های موسوم به سبز دارد. وی می گوید گروه، حزب و سازمان سیاسی کارش به لحاظ ماهیتی با رسانه متفاوت است و رسانه سیاسی را یادآور ایسکرای لنین بر می شمارد.
امروز در بخش پایانی این گفتگو، وی اشاره ای هم به رسانه های موسوم به سبز دارد. وی می گوید گروه، حزب و سازمان سیاسی کارش به لحاظ ماهیتی با رسانه متفاوت است و رسانه سیاسی را یادآور ایسکرای لنین بر می شمارد.
+ امروز جنبش سبز را چگونه می توان تعریف کرد ؟
دو تعریف تلاش می شود که از جنبش سبز ارایه شود. یکی تعریفی است که این جنبش را بر اساس مطالبات معوق مردم ایران از انقلاب مشروطه تا امروز می داند که سعی دارد تلفیقی از مطالبات و تلاش ها را که در این تاریخ یکصد ساله صورت گرفته را با دستاورد های بین المللی در نظام های سیاسی جهان و در نگاه غالب بر اندیشه سیاسی جامعه بین المللی و در چهارچوب منشور جهانی حقوق بشر و ضمائم آن، تعریفی از جنبش سبز ارایه دهد.
این تعریف از جنبش سبز می خواهد مطالبات خود را در قالب طرح کند و هیچ نوع تنگنای قانونی یا گنجایش در درون نظام سیاسی کشور برایش در نظر نگرید. در واقع فارغ از اینکه نظام سیاسی حاکم بر ایران چه نوع نظامی است برای خود تعریفی به استناد مطالبات تاریخی و اسناد بین المللی ارایه می دهد.
تعریف دیگر، بیشتر از سوی کسانی مطرح می شود که از درون نظام برآمده اند و پرچمدار جنبش هستند. آنان می گویند که ما می خواهیم نظام جمهوری اسلامی را به راه راست، درست، آنچه خود می فهمیم و آنچه که آرزوهای مردم در انقلاب بود هدایت کنیم. یعنی موضوع تسخیر ارزش های انقلاب، تسخیر نظام سیاسی حاکم بر کشور یا به عبارتی دیگر معنا کردن اهداف انقلاب اسلامی و معنا کردن قانون اساسی آنگونه که طبع ما می طلبد. پس می خواهند برای چنین تغییری هدف گذاری کنند. در این نگاه دوم البته آن ایده آل های تاریخی و نگاه غالب بین المللی که نگاهی حقوق بشری است بر نگاه سیاسی ، تصمیم و هدف گذاری سایه انداخته و خود را به ظهور می رساند اما مبنا را تسخیر و معنا کردن همین نظام موجود یا چیزی که من بیشتر دوست دارم بگویم به حداکثر رسانی ظرفیت های دموکراتیک و جمهوری خواهانه در چهارچوب همین نظام سیاسی موجود قرار داده است.
این تعریف از خود می پرسد که تاکجا می توانیم که ایده آل های تاریخی و نگاه حقوق بشری را به درون این سیستم سیاسی تزریق کنیم و پیش ببریم و تا کجا جمهوری اسلامی امکان انبساط به سمت جمهوریت و مردم سالاری دارد. این عده هدف خودشان را تقویت عناصر جمهوریت و مردم سالاری قرار داده اند.
این نگاهی است که آقایان کروبی و موسوی دارند. به همین دلیل است که می گویند ما می توانیم تعبیری از قانون اساسی جمهوری اسلامی ارایه دهیم که با مقتضیات زمانه، ارزش های حقوق بشری و اصول جمهوریت و مردم سالاری ناسازگار نباشد. این نگاهی اصلاح طلبانه و انبساط گرایانه به جمهوری اسلامی است. این نگاه از ابتدای شکل گیری جنبش سبز تا کنون وجود داشته و من فکر می کنم در آینده نیز باز وجود خواهد داشت.
این تعریف از جنبش سبز می خواهد مطالبات خود را در قالب طرح کند و هیچ نوع تنگنای قانونی یا گنجایش در درون نظام سیاسی کشور برایش در نظر نگرید. در واقع فارغ از اینکه نظام سیاسی حاکم بر ایران چه نوع نظامی است برای خود تعریفی به استناد مطالبات تاریخی و اسناد بین المللی ارایه می دهد.
تعریف دیگر، بیشتر از سوی کسانی مطرح می شود که از درون نظام برآمده اند و پرچمدار جنبش هستند. آنان می گویند که ما می خواهیم نظام جمهوری اسلامی را به راه راست، درست، آنچه خود می فهمیم و آنچه که آرزوهای مردم در انقلاب بود هدایت کنیم. یعنی موضوع تسخیر ارزش های انقلاب، تسخیر نظام سیاسی حاکم بر کشور یا به عبارتی دیگر معنا کردن اهداف انقلاب اسلامی و معنا کردن قانون اساسی آنگونه که طبع ما می طلبد. پس می خواهند برای چنین تغییری هدف گذاری کنند. در این نگاه دوم البته آن ایده آل های تاریخی و نگاه غالب بین المللی که نگاهی حقوق بشری است بر نگاه سیاسی ، تصمیم و هدف گذاری سایه انداخته و خود را به ظهور می رساند اما مبنا را تسخیر و معنا کردن همین نظام موجود یا چیزی که من بیشتر دوست دارم بگویم به حداکثر رسانی ظرفیت های دموکراتیک و جمهوری خواهانه در چهارچوب همین نظام سیاسی موجود قرار داده است.
این تعریف از خود می پرسد که تاکجا می توانیم که ایده آل های تاریخی و نگاه حقوق بشری را به درون این سیستم سیاسی تزریق کنیم و پیش ببریم و تا کجا جمهوری اسلامی امکان انبساط به سمت جمهوریت و مردم سالاری دارد. این عده هدف خودشان را تقویت عناصر جمهوریت و مردم سالاری قرار داده اند.
این نگاهی است که آقایان کروبی و موسوی دارند. به همین دلیل است که می گویند ما می توانیم تعبیری از قانون اساسی جمهوری اسلامی ارایه دهیم که با مقتضیات زمانه، ارزش های حقوق بشری و اصول جمهوریت و مردم سالاری ناسازگار نباشد. این نگاهی اصلاح طلبانه و انبساط گرایانه به جمهوری اسلامی است. این نگاه از ابتدای شکل گیری جنبش سبز تا کنون وجود داشته و من فکر می کنم در آینده نیز باز وجود خواهد داشت.
+ کدام یک از این دو نگاه پشتوانه اکثریت در جامعه را خواهد داشت؟ تکلیف مردم در این میان چیست؟
این پرسشی ضروری و جالب است. من در پاسخ به پرسش ، نگاه شما را به تلاش هایی که در این یکصد و چهار – پنج سال گذشته در جامعه ایران گسترش یافته است. به جز یک تحول ، بقیه تحول های سیاسی بلا استثناء از بدو مشروطیت تا امروز ، تحولاتی ناشی از تغییرات درون سیستم بوده اند. یعنی قدرت کافی برای اینکه تحولی سیاسی روی دهد در درون خود سیستم متمرکز و انباشت شده است و شکاف ها و گسل هایی در درون سیستم شکل گرفته و منجر به تغییر شده است.
مبارزات مدنی که خارج از حکومت به صورت اعمال فشار بر حاکمیت در ایران نظیر جنبش زنان ، قومیت ها و جنبش های کارگری و دانشجویی پدیدار شده است تا وقتی که بر روی گسل های درون سیستم سوار نشده و آن ها را برای فشار به سیستم در راستای تغییر، اهرم نکرده باشند موفق نشده و نمی شوند.
اکثریت مردم تا زمانی که نتوانند قدرت ها و نهاد ها و مولفه های درون نظام را برای پشبرد خواست های خودشان، اهرم فشار سازند با توجه به تلقی که از طرز تفکر فعالان اجتماعی و سیاسی و فرهنگی در طول یکصد سال اخیر دارم امید به اینکه منشی تغییر باشیم وجود ندارد.
مبارزات مدنی که خارج از حکومت به صورت اعمال فشار بر حاکمیت در ایران نظیر جنبش زنان ، قومیت ها و جنبش های کارگری و دانشجویی پدیدار شده است تا وقتی که بر روی گسل های درون سیستم سوار نشده و آن ها را برای فشار به سیستم در راستای تغییر، اهرم نکرده باشند موفق نشده و نمی شوند.
اکثریت مردم تا زمانی که نتوانند قدرت ها و نهاد ها و مولفه های درون نظام را برای پشبرد خواست های خودشان، اهرم فشار سازند با توجه به تلقی که از طرز تفکر فعالان اجتماعی و سیاسی و فرهنگی در طول یکصد سال اخیر دارم امید به اینکه منشی تغییر باشیم وجود ندارد.
+ یکی از راهکارهای اساسی در رابطه با تداوم جنبش سبز از سوی آقایان موسوی و کروبی بحث "رسانه" مطرح شده است. با توجه به انسدادی که در درون کشور در رابطه با امر اطلاع رسانی وجود دارد ، و نیز انحصار رسانه ای موجود توسط حاکمیت، چقدر این راهکار عملی است ؟ از سوی دیگر شاهد هستیم که نام یکی دو رسانه نیز در خارج از ایران مطرح شده است. چقدر این رسانه ها می توانند یاری رسان و بازتاب دهنده جنبش داخل کشور باشند و نه صدای گروه یا گروه هایی که خود را نماینده جنبش سبز می دانند؟
اولا باید تکلیف یک موضوع را روشن سازم . من مدت هاست که این فکر را ترک گفته ام که باید گروه ها و احزاب سیاسی خودشان برای خودشان رسانه ایجاد کنند. این فکری اشتباه است و فکری است که در اوایل قرن 20 لنین مطرح کرد و گفت که باید "ایسکرا" داشته باشیم و نشریه حزبی داشته باشیم و باید اینگونه آگاهی را به میان مردم ببریم و اطلاع رسانی کنیم . احزاب سیاسی به این سمت سوق داده شدند. در کشور ما هم بسیاری از احزاب برای خود ارگان ایجاد کردند تا جای روزنامه و رادیو را بگیرند.
این فکر اگر بخواهد باز احیا شود به نظرم اشتباه است و نباید صورت گیرد و در نهایت فاصله ای با توتالیتریسمی که همه با آن مخالفیم نخواهد داشت . رسانه باید مستقل از احزاب سیاسی باشد و کار خود را انجام دهد.
کار احزاب، در جامعه مدرن کار انتخاباتی است. به نظرم اگر انتخابات را از حزب بگیریم موضوع دیگری برایش باقی نمی ماند که به آن بپردازد اما ماهیت کار رسانه جدای از این است. نکته دوم اینکه، رسانه مستقل از حکومت همواره یکی از قوی ترین نشانه های رشد جامعه مدنی است. سوال این است که رشد جامعه مدنی در ایران به آن مرحله رسیده است که تولید رسانه کند یا نه ؟.
من گام هایی که اخیرا از جانب این دو گرایش برداشته شده را با تلاش های سابق در این زمینه که از سوی نهاد های خصوصی در ایران صورت گرفته مقایسه می کنم. در مقطع کنونی برایشان آرزوی موفقیت می کنم و فکر می کنم می تواند نقطه آغازی جدی باشد. اما باز از خود سوال می کنم که آیا میزان حمایتی که جامعه ایرانی می تواند از این رسانه ها داشته باشد به اندازه ای است که در رقابت با رسانه های دولتی بتواند روی آب خود را نگاه دارد و وقت را از فعالان و علاقمندان و بینندگان به غنیمت ببرد؟.
امروز رقابت جدی بر سر گرفتن وقت بیننده –که البته محدود است- در میان رسانه های دولتی و غیر دولتی در جهان وجود دارد. آیا رسانه های جدید می توانند چنین رقابتی کنند؟. اگر بتوانند چنین رقابتی داشته باشند، من خیلی خوشبینانه تر از پاسخ پرسش های قبلی درباره جامعه ایران سخن خواهم گفت که مثلا با یک ضرب بتواند تکلیف اقتدارگرایی را روشن سازد.
این فکر اگر بخواهد باز احیا شود به نظرم اشتباه است و نباید صورت گیرد و در نهایت فاصله ای با توتالیتریسمی که همه با آن مخالفیم نخواهد داشت . رسانه باید مستقل از احزاب سیاسی باشد و کار خود را انجام دهد.
کار احزاب، در جامعه مدرن کار انتخاباتی است. به نظرم اگر انتخابات را از حزب بگیریم موضوع دیگری برایش باقی نمی ماند که به آن بپردازد اما ماهیت کار رسانه جدای از این است. نکته دوم اینکه، رسانه مستقل از حکومت همواره یکی از قوی ترین نشانه های رشد جامعه مدنی است. سوال این است که رشد جامعه مدنی در ایران به آن مرحله رسیده است که تولید رسانه کند یا نه ؟.
من گام هایی که اخیرا از جانب این دو گرایش برداشته شده را با تلاش های سابق در این زمینه که از سوی نهاد های خصوصی در ایران صورت گرفته مقایسه می کنم. در مقطع کنونی برایشان آرزوی موفقیت می کنم و فکر می کنم می تواند نقطه آغازی جدی باشد. اما باز از خود سوال می کنم که آیا میزان حمایتی که جامعه ایرانی می تواند از این رسانه ها داشته باشد به اندازه ای است که در رقابت با رسانه های دولتی بتواند روی آب خود را نگاه دارد و وقت را از فعالان و علاقمندان و بینندگان به غنیمت ببرد؟.
امروز رقابت جدی بر سر گرفتن وقت بیننده –که البته محدود است- در میان رسانه های دولتی و غیر دولتی در جهان وجود دارد. آیا رسانه های جدید می توانند چنین رقابتی کنند؟. اگر بتوانند چنین رقابتی داشته باشند، من خیلی خوشبینانه تر از پاسخ پرسش های قبلی درباره جامعه ایران سخن خواهم گفت که مثلا با یک ضرب بتواند تکلیف اقتدارگرایی را روشن سازد.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر